Antik Phoenix (Yun. Phoinix, Φοῖνιξ) adını olasılıkla Yakın Doğu kökenli mitolojik ‘Zümrüdüanka’ kuşundan almıştır. Antik dönemde Mısır ya da Levant kökenli olduğu bilinen mitolojik Anka kuşunun kentin ismine ilham olması, Phoenix’i kuranların Bronz Çağı’dan itibaren Yakın Doğu ile kültürel bakımdan ilişkili olduğuna işaret etmektedir. Phoenix adı etimolojik bakımdan anka kuşuyla ilgili olduğu kadar, aynı zamanda, bu mitolojik kuşun her beş yüz yılda bir küllerinden yeniden doğduğuna inanılan Hurma ağacıyla da ilintilidir. Bu bakımdan Phoenix yer adının kökeninde hem Anka’ya hem de ‘Hurma ağacı’na ortak atıf mümkündür ve ‘hurmalık yer’ anlamını da içinde barındırması olasıdır.

Phoinix adıyla Arkaik dönemden Hellenistik dönem sonuna kadar varlığını sürdüren yerleşim, Roma İmparatorluk dönemi sonrasında latince haliyle Phoenix olarak kayda geçmiştir. Yerleşim kültürünün Orta çağ döneminde de kesintisiz sürdüğü Phoenix adı, etimolojik köklerine atıfla, kayıtlara Phoinikoudoi ve Phiniketi olarak yansır. Geç Osmanlı dönemindeki nüfus sayımları ve sonrasında ise yerleşim Fenaket olarak anılmıştır. Yörede halen kullanılan Fenaket adı, etimolojik devamlılığın yanı sıra, bölgede bin yıllardır var olan kültürel devamlılığın göstergelerinden biridir.

Phoenix’in içinde bulunduğu Bozburun Yarımadası, antik dönemden itibaren ‘Karya Khersonesosu’ yani ‘Karya Yarımadası’ olarak anılmaktadır. Yarımadaya, kurak ve taşlık coğrafyasına atıfla, ‘Tracheia Khersonesos’ yani ‘Taşlı Yarımada’ denildiği bilinmektedir. Yunanca ‘Tracheia’ yani ‘Taşlı’ ifadesi Orta çağ döneminde Tarahya (Darahya, Darrahiya, Daraçya vb.)’ya evrilmiştir. Coğrafyasına ve kültürel peyzajına uygun 2600 yıllık adlandırmanın bugün ‘Taşlıca’ adıyla köyde halen yaşadığı görülmektedir. Günümüzde Yarımadaya ismini veren ‘Bozburun’, adını yarımadanın ‘boz’luğu ile olduğu kadar, günümüzde Bozburun mahallesini çevreleyen koyda bulunan ada boğazından alır. Antik dönemde ‘Bosphorus’ ve ‘Bosporanus’tan dönüşerek günümüzdeki adına evrilmiş görünür.

Phoenix Arkeoloji Projesi kapsamında yürüttüğümüz Etnobotani, Antropoloji ve Arkeobotani araştırmaları ile yakın gelecekte, Phoenix’in içinde bulunduğu coğrafya ve peyzaja atıfta bulunan etimoloji ile antik dönemden günümüze uzanan kültürel manzaraya dair yeni veriler sunacağını ümit ediyoruz.